Met Lego kun je alles maken

Algemeen door: Geef uw reactie

U kent de reclame van enkele jaren terug vast nog wel. Ik moet er aan denken als het gaat om ICT in de zorg. Met ICT kun je alles maken. ICT gaat al uw problemen als zorgverlener oplossen. ICT zorgt voor betere zorg. Meer informatie betekent meer kwaliteit. De patiënt staat centraal dankzij ICT. Ongetwijfeld kent u deze kretologie. Helaas, en dat zult u ook herkennen, is de praktijk weerbarstiger.
Ik houd me in mijn werk bezig met huisartsautomatisering. Over het algemeen kun je zeggen dat er daar al veel bereikt is. Huisartsen leggen een elektronisch dossier aan, communiceren elektronisch in de eerste en tweede lijn en declareren digitaal. Nooit is echt onderzocht wat dat allemaal in harde of zachte cijfers heeft opgeleverd. Levert het werkelijk tijd of geld op? Is de zorg er beter van geworden? Dat weten we eigenlijk niet. We weten wel dat zonder die ICT ondersteuning de praktijkvoering er heel anders uit zou zien. Een huisarts kan niet meer zonder zijn HIS (Huisartsen Informatie Systeem). Ondanks dat we niet weten wat ICT werkelijk oplevert, wordt er nog steeds veel gebakken lucht verkocht. Er is zeer veel optimisme over de effecten van automatisering.

Op landelijk niveau wordt bijvoorbeeld al jaren gewerkt aan het landelijk EPD (Elektronisch Patiënten Dossier). Het recent gepubliceerde WRR rapport “Het landelijk EPD als black box” is de moeite waard. Het laat zien hoe zaken als ICT-optimisme, voortdurend schuivende doelstellingen en een top-down benadering van het zorgveld leiden tot een uiterst complex politiek steekspel en maar beperkte resultaten. Ondertussen wordt er nog steeds aangenomen dat betere ICT ook betere zorg oplevert. Recent kondigde de Inspectie voor de Gezondheidszorg aan dat vanaf 2012 elektronisch voorschrijven verplicht wordt. Ik ontken niet dat dat een enorme kwaliteitsverbetering kan opleveren, maar ICT op zichzelf gaat daar niet voor zorgen. Het is aan de beroepsgroep als collectief en de zorgverlener als individu ICT in te passen in zorgprocessen. Dat betekent verandering.

Zorgverleners zijn niet opgeleid in ICT en het is dan ook niet eenvoudig hierin goede keuzes te maken. Er is echter wel degelijk het een en ander dat de beroepsgroep kan doen en al doet. Bij diverse belangenorganisaties en beroepsverenigingen in de zorg wint ICT aan belang. Zo heeft GGZ Nederland een programma van eisen opgesteld voor een Europese aanbesteding voor een GGZ EPD. Voor huisartsen is er sinds jaren het zogenaamde HIS referentiemodel, een blauwdruk van hoe een huisartsinformatiesysteem eruit zou moeten zien. Het door de KNGF opgestelde programma van eisen, kortweg het fysio-EPD is voor fysiotherapeuten een belangrijk instrument in het beoordelen van de “FISen”. De kracht van dit soort initiatieven is vraagbundeling en uniformiteit. Vraagbundeling maakt het voor leveranciers van software eenvoudiger om een succesvol product op de markt te zetten. Uniformiteit in de eisen die gesteld worden aan software zorgt voor betere uitwisseling en communicatie, maar daarvoor is wel belangrijk om op het juiste niveau te specificeren wat nodig is. Zorgverleners zijn geen ICT-ers en het is dan ook onverstandig om een reeks harde ICT eisen te stellen. Dit is het domein van (technische) experts. Het is zaak vooral aandacht te schenken aan functionaliteit, informatiebehoefte en randvoorwaarden. Wat wilt u met uw software kunnen doen? Wat hebben u en uw collega’s aan gegevens nodig in uw dagelijkse praktijk? Welke gegevens wilt u van anderen waarmee u samenwerkt zien? Welke gegevens willen zij hebben? En hoe kan dit veilig, betrouwbaar en binnen de juiste wettelijke kaders plaatsvinden?

Fysiotherapeuten krijgen, net als andere zorgverleners, te maken met meer – deels gereguleerde – marktwerking. Ontwikkelingen als ketenzorg, de directe toegang tot fysiotherapie, en allerlei vormen van mono- en multidisciplinaire samenwerking leveren de nodige uitdagingen op. Ook op ICT vlak. Meer samenwerking betekent ook meer vraag om het delen van informatie. Meer transparantie betekent nadenken over hoe kwaliteit te meten en inzichtelijk te maken. Indicatoren zijn hiervoor het instrument, maar zijn op zichzelf niet zaligmakend. Informatie wordt steeds belangrijker en informatiebeleid zou voor elke beroepsgroep in de zorg een speerpunt moeten zijn.

Koepels als de KNGF kunnen hierin het voortouw nemen. Recent is daar al een mooi voorbeeld van gegeven. Samen met mijn collega’s van het NHG heeft de koepel de richtlijn gegevensuitwisseling huisarts-fysiotherapeut opgesteld. Al eerder werd eenzelfde soort richtlijn opgesteld voor de uitwisseling tussen huisarts en specialist, de HASP richtlijn. De kracht ervan is dat het in de richtlijn gaat om de inhoud van die uitwisseling. Het gaat niet om de technische uitwerking, maar om het concreet maken van de informatiebehoefte aan beide kanten. De ervaringen met de HASP richtlijn zijn zeer positief: (digitaal) verwijzen en terugrapporteren wordt door veel huisartsen en specialisten gedaan met die richtlijn in de hand. Het geeft over en weer duidelijkheid en levert efficiency voordelen op. Ook voor de NHG-KNGF richtlijn liggen er mooie kansen. Met Lego kun je alles maken, maar zonder een bouwer met fantasie en inspiratie kom je nergens. Met ICT is het niet anders.

Jaco van Duivenboden
e-mail [email protected]
blog www.ictzorgen.nl
twitter @ictzorgen

4 reacties op “Met Lego kun je alles maken”

  1. Martijn zegt:

    Richtlijnen, referentiemodellen, etc. zijn heel belangrijk en heel mooi. Het opstellen ervan duurt echter vaak lang en ook de ICT-vertaling en implementatie ervan kan maanden (zo niet jaren duren). Dit weten we inmiddels van menig ZorgICT-project. Deze ‘snelheid’ komt de wensen van de doelgroepen (behandelaars en clienten/patienten) niet altijd ten goede. Ik denk dat juist ook van een ‘bouwer met fantasie en inspiratie’ verwacht wordt om te kijken naar simpele ideeen, die nu al lonen. Neem bijvoorbeeld de afspraakmodule die ik voor een kleine fysiotherapiepraktijk Fysio- en Manueeltherapie Hettinga (www.fysiotherapiehettinga.nl) heb gerealiseerd. Met een simpele toepassing van Google Calendar zet een fysiotherapeut hiermee eenvoudig en goedkoop een stap voorwaarts richting procesondersteunende automatisering. Ook dit soort toepassingen zijn de legoblokken waar je alles van kan maken. 🙂 Hier ‘ook’ naar kijken is de uitdaging van de richtlijnmakers en ict-bouwers.

  2. Jaco van Duivenboden zegt:

    Beste Martijn,
    Dank voor je reactie. Daar heb je zeker gelijk in: je hebt het beide nodig: lange termijn plannen en modellen, en praktische oplossingen die nu al ingezet kunnen worden. Zeker als informatie moet uitgewisseld worden met andere zorgverleners ontkom je niet aan standaardisatie. In de dienstverlening naar patiënten/klanten toe is met de huidige stand van techniek al veel mogelijk en hoeft ook niet gewacht te worden. Wellicht besteed ik daar in een andere post nog aandacht aan.

  3. Peter van der Salm zegt:

    Beste Jaco,

    Ik ben lid van de Programmaraad Sleutelnet(Leiden).
    Daar gaan we proberen zo snel mogelijk de aangesloten huisartsen te bewegen verwijsberichten naar fysiotherapeuten waar mogelijk digitaal te versturen.
    Daartoe moeten zij wel een aantal ‘knopjes’ aanzetten in hun HIS.
    Daarbij heb je gelijk dat dan vervolgens de aangelegde digitale snelweg niet belangrijk is, maar wel wat je daarover vervoert.
    De al door jou genoemde richtlijn RIHF is voor Sleutelnet in the picture.
    Retourberichten van fysiotherapeuten naar huisartsen gaan al in een aantal gevallen digitaal.
    Ook dat kan inhoudelijk volgens de richtlijn gestructureerd gaan worden.

    Met vriendelijke groeten,
    Peter van der Salm.

  4. Jos de Koning zegt:

    Mijn ervaring met de automatisering is dat alles heel veel meer tijd kost. Partijen zoals verzekeraars en genootschappen verlangen steeds meer data- en informatie vastlegging van ons. Dit onder het motto, dat doe je er toch even bij je bent toch geautomatiseerd! Lichtpuntje is het electronisch versturen van rapportages.

Plaats uw reactie

U moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.

WP Theme & Icons by N.Design Studio
Berichten RSS Reacties RSS Inloggen